VẤN ĐỀ CAO SU PHẾ LIỆU
1. Tình hình vỏ xe phế liệu
Mỗi năm trung bình mỗi quốc gia thải ra hàng triệu vỏ xe các loại, như vậy trên
toàn thế giới mỗi năm nhận khoảng 1 tỷ vỏ xe các loại. Đây thực sự là thách
thức lớn cho môi trường sống của con người. Hầu hết chất thải từ cao su rất khó
phân hủy, phải mất khoảng vài chục năm nó mới có khả năng phân hủy vào trong
đất. Có thực tế rằng đi đâu ta cũng thấy những núi rác cao su.
Rác thải từ mọi thành phần, chất thải từ công nghiệp, nông nghiệp, sinh họat…
dù có bao nhiêu bãi rác đi nữa thì đến lúc nào đó không thể chứa nổi. Song song
đó là sự ô nhiễm môi trường sống, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe của con người.
Với sự quá tải về lượng rác như hiện nay, thì các loại rác khó phân hủy
cần phải tìm một hướng giải quyết mới để hạn chế mức thấp nhất thải ra môi
trường.
Hằng
năm, lượng vỏ xe phế thải tăng lên đáng kể vì tiêu chuẩn cho sự đi lại của con
người vẫn là các loại xe. Cuộc sống càng hiện đại thì nhu cầu cho sự di chuyển
ngày càng tăng thì vỏ xe bị vứt đi ngày càng nhiều.
Dẫn đầu về số lượng vỏ xe phế thải là :
Bắc Mĩ
Các nước Tây âu
Viễn đông
2. Lý do phải tái sinh vỏ xe
Với tình hình vỏ xe phế thải như hiện nay không cho phép chúng ta cứ mặc sức
thải ra môi trường và chờ đợi vài chục năm mới phân hủy. Ngành công nghệ tái sử
dụng ra đời từ rất sớm.
Vỏ xe phế liệu được tái sử dụng trước những năm 1960, khi giá dầu mỏ còn rẻ và
sự nghiền tách thép còn gặp nhiều khó khăn, những lợi nhuận kinh tế ngắn hạn
được tập trung vào sự tận dụng những vỏ xe phế liệu. Người ta sử dụng những vỏ
xe làm nhiên liệu đốt.
Nhưng
thực tiễn đã có những hậu quả trái ngược đối với sức khỏe của con người và môi
trường, gia tăng sự ô nhiễm và cạn kiệt nguồn năng lượng, giống như dầu mỏ và
thép. Tái sử dụng lại vỏ xe chỉ là một phần của những cố gắng của chính phủ,
nền công nghiệp và những cá nhân để làm giảm bớt những vấn đề về cao su phế
thải.
Những hậu quả này đã được dự báo trước bởi các nhà môi trường học, nhưng những
nhà kinh tế cũng cố gắng để tái sử dụng lại và phục hồi nguồn năng lượng – bằng
cách sử dụng vỏ xe như là nguồn nhiên liệu – như những thành phần có lợi của
chương trình quản lý vỏ xe phế liệu.
Việc
sử dụng cao su vỏ xe phế liệu để làm một số sản phẩm sẽ có giá thành rẻ hơn cao
su mới. Ví dụ như dùng vỏ xe phế liệu làm những sản phẩm như nhựa rải đường và
lớp lót cho những bề mặt sân vườn có thể tăng tính an toàn trong khi sử dụng và
giá thành rẻ hơn so với vật liệu truyền thống.
Tái sử dụng vỏ xe phế liệu và những phương pháp khác nhằm tận dụng các nguồn
cao su cũng gia tăng đáng kể trong quá khứ.
Có nhiều cách khác nhau để tái sử dụng lại phế liệu nhưng những cách này đều
nhằm mang lại lợi ích về kinh tế và môi trường sống cho con người để ngăn ngừa
sự vứt bỏ những vỏ xe phế liệu.
3. Lịch sử ngành công nghiệp tái chế
Ngành
công nghiệp tái sử dụng cao su phế liệu ra đời hầu như cùng lúc với ngành sản
xuất cao su. Năm 1820, chỉ một năm sau khi bắt đầu làm chiếc áo mưa đầu tiên
bằng vải tráng cao su, Charles Macintosh đã phải cần nhiều cao su hơn lượng cao
su mà ông ta có thể nhập. Nghiên cứu của người cộng sự Thomas Hancock, đã đem
đến hướng giải quyết cho vấn đề.
Hancock đã tạo ra một chiếc máy để nghiền những miếng cao su bỏ ra trong quá
trình tạo áo mưa. Những miếng nhỏ cao su này sau đó sẽ được trộn với nhau và
tạo thành những khối để đưa ngược trở lại với quá trình sản xuất áo mưa.
Handcock
đã gọi chiếc máy này là một cái hàm nhai bởi vì bản chất của nó là nhai những
miếng cao su bỏ đi thành những phần nhỏ hơn nhưng nó được sử dụng rộng rãi với
cái tên “pickle”
Tuy nghiên, những ngày tái sử dụng cao su đơn giản đã rất ngắn. Quá trình lưu
hóa để tạo ra những sản phẩm cao su chịu được thời tiết, được áp dụng nhiều
hiện nay, cũng làm khó khăn trong việc tái sử dụng lại cao su. Vì sự lưu hóa
nên cao su không thể nóng chảy được và rất khó trong việc tạo ra những sản phẩm
khá, bởi bản chất của sự lưu hóa chính là sự tạo mạng liên kết ngang trong các
phân tử của cao su, tạo thành một khối vững chắc.
Tái
sử dụng lại cao su cũng được tiến hành hết sức mạnh mẽ vào thế kỷ 20 bởi giá cả
của cao su nguyên liệu – thiên nhiên và tổng hợp – trở nên đắt đỏ. Năm 1910 giá
của 28.35g (1 ounce) cao su tương đương với giá của 28.35 gam bạc. Đó là một lý
do cho dự án phát triển tới 50% sự tái sử dụng lại cao su phế liệu thế kỷ 20.
Nhưng vào năm 1960 thì tốc độ tái sử dụng giảm xuống còn 20%, lý do là giá dầu
mỏ rẻ và ngành công nghiệp sản xuất cao su tổng hợp phát triển mạnh mẻ làm giá
thành của cao su giảm xuống. Vào cuối những năm 1960, sự phát triển của những
vỏ xe radial đã làm cho ngành công nghiệp tái sử dụng gặp nhiều khó khăn, Năm
1995 chỉ có 2% cao su tái sinh được sử dụng cho toàn ngành công nghiệp cao su.
Những lợi nhuận mang lại cho nền kinh tế trong thời gian ngắn nhưng đồng thời
nó mang lại những rủi ro về lâu dài đối với cuộc sống của con người. Một bằng
chứng là ngày qua ngày có càng nhiều những vỏ xe phế thải bị vứt đầy trên mặt
đất và những đống rác vỏ xe bất hợp pháp mọc lên nhiều nơi.
Những
cuộn khói màu đen mang đầy chất độc hại bốc lên bầu trời khi đốt những vỏ xe
phế liệu hay đầy rẩy những mầm bệnh quanh những đống rác này. Như vậy tình
trạng ô nhiễm sống và nguy cơ bệnh tật cho con người là không thể tránh khỏi.
Tháng 8 năm 1999 những nhà chức trách OHIO đã nhận thấy được rằng đã đến lúc họ
phải hành động, từ thủ đô Columbia người ta có thể nhìn thấy những cột khí đen
cao ngút trời bốc ra từ những vỏ xe đang bị đốt.
Ngày
nay, nhiều quốc gia đã ý thức được những tác hại có thể gây ra từ những vỏ xe
bị vứt một cách bừa bãi. Họ đã bắt đầu quan tâm đến việc tái sử dụng lại những
vỏ xe một phần để giải quyết tình trạng quá tải như hiện nay và một phần cũng
do những lợi nhuận mà nó có thể mang lại cho nhiều nhà đầu tư. Và ngày càng
nhiều sản phẩm đã được làm ra từ nguồn nguyên liệu là nguồn cao su tái sử dung.
Ngành công nghiệp này đang từng bước thu hút sự đầu tư.
4. Những vấn đề phát sinh đối với vỏ xe phế liệu.
Bảng 1.1: Sự phân bố của các vỏ xe hiện nay.
50% : Vứt
bỏ trên mặt đất
|
40% : Đốt
|
10% : Tái
sử dụng
|
Ta thấy rằng với lượng vỏ xe phế thải như hiện nay nhưng tỷ lệ tái sử dụng lại
chỉ chiếm 10%, con số này thực sự rất nhỏ so với lượng vỏ xe phải đem đi đốt
hoặc vứt bỏ trên những bãi rác.
Vì vậy việc tái sử dụng là vấn đề hiển nhiên và thực sự cần thiết đối với mỗi
quốc gia, chỉ có tái sử dụng lại mới có thể giải quyết được vấn đề vỏ xe phế
thải như hiện nay.
a. Vấn đề bệnh tật:
Những
bệnh truyền nhiễm gây ra từ loài muỗi có thể gây chết người không còn là
mới đối với những dân ở ban Ohio
trong năm 2002. Cũng như hầu hết với những người liên quan từ những tài liệu
ghi lại.
Bây giờ nó chỉ giới hạn chỉ ở những vùng nhiệt đới và những vùng phụ cận nhiệt
đới của thế giới, những bệnh truyền nhiễm từ loài muỗi có thể kể đến là bệnh
sốt vàng hay bệnh sốt rét, Những căn bệnh này đã cướp đi mạng sống của nhiều
người dân ở các nước thuộc địa trước đây khi những vỏ xe phế thải đã bị vứt bỏ
ở các vùng đất trống trên các nước này.
Ta biết rằng loài muỗi đẻ trứng trong nước đong, cũng như nó có thể sinh sôi từ
trong những đống vỏ xe bị vứt bỏ và cả những vũng nước đong lại bên trong
vỏ xe sau mỗi đợt trời mưa. Mỗi vỏ xe có thể là nguồn tuyệt vời để sinh ra hàng
nghìn con muổi mang mầm bệnh trong mùa hè.
Virut West Nile là loại nguy hiểm có thể gây ra chết người được truyền từ các
loài muỗi mang mầm bệnh này. Người ta đã thống kê năm 1999 lần đầu tiên phát
hiện loại virut này thì đến năm 2002 nó đã lang rộng ra 44 bang của Mỹ và đã có
hơn 4000 trường hợp nhiễm bệnh, trong đó có 263 người đã chết.
Vấn đề ở đây là chúng ta không thể để tồn tại những đống vỏ xe như vậy vì nó là
nguồn lây lan bệnh tật có thể cướp đi mạng sống của nhiều người.
b. Vấn đề ô nhiễm môi trường:
Một vấn đề không kém bệnh tật là trình trạng ô nhiễm môi trường do những vỏ xe
này mang lại. Thậm chí trước khi nền công nghiệp tái sử dụng vỏ xe được định
hình vào những năm 1960 và đầu những năm 1970 thì những vỏ xe phế thải được tập
trung thành đóng lớn trên những bãi đất trống, quanh các công trình, quanh các
đường lộ… để đốt. Lửa cháy rất dữ dội khi đốt những đóng vỏ xe lớn, thật khó
nếu muốn dập tắt nó. Có những đóng vỏ xe đến hàng tháng mới cháy hết, khi cháy
chúng bốc lên những cột khói đen mang đầy khí độc tỏa lên bầu trời và những
dòng chất lỏng làm ô nhiểm nghiêm trọng nguồn nước.
Việc
đốt vỏ xe không chỉ làm ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất mà nó còn làm cho
trái đất ngày càng nóng lên.
Nhận thấy những điều này, ở nhiều nước đã ngăn cấm việc đốt và vứt vỏ xe bừa
bãi.
Ngoài ra, người ta còn nghiền những vỏ xe ra và chôn chúng vào trong lòng đất.
Tuy nhiên điều này nhanh chóng bị nhiều nước lên tiếng phản đối khi họ nhận ra
những vỏ xe bị chôn dưới lòng đất sẽ tác động đến nguồn nước ngầm và làm nhiễm
bẩn nguồn nước.
Cuối cùng người ta còn mang những vỏ xe đến vứt ở các nước thuộc địa. Chính
điều này đã gây nên những căn bệnh cướp đi những mạng sống của các nước thuộc
đia.